Nguồn gốc hình thành và phát triển chất lượng?

Như vậy chất lượng hình thành từ đâu? Đứng trên góc độ nhà sản xuất, người chủ luôn luôn muốn công nhân của mình làm việc tốt nhất, tối ưu hóa thời gian làm việc của nhân viên và với chi phí ít nhất. Còn đối với nhân viên, luôn luôn muốn công việc nhàn nhất, thu nhập cao nhất và phúc lợi tốt nhất. Đối với khách hàng mong muốn sản phẩm dịch vụ tốt nhất, giá rẻ nhất. Như vậy có thể thấy nhu cầu và mong đợi luôn luôn có ở mọi tầng lớp, mọi công việc, mọi khía cạnh trong xã hội. Do đó, có thể nói “Chất lượng” được hình thành từ khi có nhu cầu của các bên. 

Yếu tố chất lượng đã được thiết lập đòi hỏi quá trình tạo chất lượng và kiểm soát chất lượng cũng phải được kiểm soát, điều này đòi hỏi cần có một hệ thống để quản lý. Điều đó cho thấy, xuất phát từ quá trình lao động và nhu cầu các bên liên quan thì cơ cấu tổ chức, điều khiển và phối hợp hành động đã tạo nên các tư tưởng về hoạt động quản lý, như vậy hệ thống quản lý chất lượng đã có lịch sử hình thành từ xa xưa. Sau đây ISOCER xin khái quát lại quá trình hình thành nên hệ thống quản lý chất lượng trên thế giới.

Ở Trung Hoa, tư tưởng đức trị của Khổng Tử với triết lý Đạo Nhân đã chi phối hoạt động quản lý, chủ yếu đối với việc quản lý xã hội, đất nước. Vào thời Chiến quốc (280-233 trước CN), Hàn Phi Tử đã chủ xướng tư tưởng pháp trị, coi trọng pháp chế nghiêm khắc và đề cao thuật dùng người. Đó cũng là tư tưởng duy lý, duy lợi được tái hiện sau hơn 2000 năm ở phương Tây trong triết lý “con người kinh tế”.

Vào khoảng thế kỷ XVI với sự phát triển thương mại và cách mạng công nghiệp ở châu Âu (thế kỷ XVIII), hoạt động quản lý được tách ra thành một chức năng riêng như một nghề chuyên nghiệp từ sự phân công lao động xã hội. Từ đầu thế kỷ XX, lý thuyết quản lý từng bước được tách ra và trở thành một khoa học độc lập- khoa học quản lý. Vào thời điểm này có rất nhiều thuyết quản lý được đề xướng và đưa ra, nhưng có trường phái quản lý cổ điển là phổ biến nhất và bao gồm hai thuyết chính: Thuyết quản lý theo khoa học (do F.W. Taylor là đại diện chủ yếu) và tiếp đó là thuyết quản lý tổng quát (do H. Fayol đề xướng). Đây là trường phái đặt nền móng đầu tiên cho khoa học quản lý với những đóng góp có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ hoạt động quản lý trong xã hội công nghiệp, mà những nội dung cơ bản của nó vẫn có giá trị cao cho đến bây giờ và cả hai thuyết này đều có sự khác biệt về mặt ý nghĩa, cách tiếp cận và cơ sở hình thành..

Như vậy các thuyết quản lý chất lượng về sản xuất và con người đã được thiết lập, vấn đề là làm sao để các thuyết này được phổ biến áp dụng ở tất cả các nước trên thế giới?, đồng thời việc viết ra các thuyết này phải tinh gọn, dễ hiểu và tính ứng dụng cao?. Đó cũng là lý do Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế được sinh ra. Theo các nguồn tài liệu chính thống mà ISOCERT tìm hiểu về Lịch sử hìn thành hệ thống quản lý chất lượng ISO vào những năm 1920 lần đầu tiên Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế được thành lập với tên gọi Liên đoàn Quốc tế của các Hiệp hội Tiêu chuẩn hóa Quốc gia (ISA)

Vào những năm 1942 do ảnh hưởng bởi chiến tranh thế giới thứ 2 nên Tổ chức bị đình chỉ, nhưng sau chiến tranh ISA đã được tiếp cận bởi Ủy ban Điều phối tiêu chuẩn liên hợp quốc (UNSCC) mới được thành lập với đề xuất thành lập một cơ quan tiêu chuẩn toàn cầu mới. 

Khoảng cuối năm 1946, các đại biểu ISA và UNSCC từ 25 quốc qua đã nhóm họp tại Luân Đôn xem xét tương lai của tiêu chuẩn hóa quốc tế và nhất trí hợp lực để thành lập Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế mới.

Ngày 23/02/1947, ISO chính thức được thành lập và tạo ra 76 ủy ban kỹ thuật.

Năm 1949, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế chuyển trụ sở đến Geneva, Thụy Sĩ, Ban bí thư trung ương có 5 biên chế.

Tiêu chuẩn ISO đầu tiên, được gọi là “ISO/R1:1951” – được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1951 để thiết lập nhiệt độ tham chiếu tiêu chuẩn cho các phép đo chiều dài công nghiệp. Ngày nay, tiêu chuẩn đó vẫn tồn tại với tên gọi ISO 1:2002.

Và đến năm 1987, ISO 9001 – một trong những tiêu chuẩn dễ nhận biết nhất hiện nay, và được công bố là tiêu chuẩn quản lý chất lượng đầu tiên của ISO.

Năm 1996 tiêu chuẩn ISO 14001 được áp dụng, và ISO chỉ tăng cường đầu ra của hướng dẫn mới, phân nhánh sang các lĩnh vực như an ninh thông tin, trách nhiệm xã hội, quản lý năng lượng và thậm chí là tính toàn vẹn của doanh nghiệp.

Năm 2018 ISO 45001:2018, là tiêu chuẩn công bố tiêu chuẩn quốc tế về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.

Tính đến năm 2020, ISO có 165 quốc gia thành viên và xuất bản được 23.386 tiêu chuẩn quốc tế bao gồm tất cả các khía cạnh của công nghệ và sản xuất, 792 ủy ban kỹ thuật và các tiểu ban chịu trách nhiệm xây dựng tiêu chuẩn.

Clip Nguồn gốc hình thành và phát triển chất lượng sản phẩm hàng hóa

Việt Nam gia nhập ISO từ khi nào?

Năm 1977 đại diện Việt Nam là Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã gia nhập ISO và có nhiều đóng góp to lớn cho tổ chức này. Việt Nam đã tham gia Hội đồng ISO trong 2 nhiệm kỳ: 1977-1998 và 2001-2002, được bầu vào hội đồng ISO nhiệm kỳ 2004-2005, hiện tham gia với tư cách thành vien P (thành viên chính thức hay còn gọi là thành viên đầy đủ) trong 5 ISO/TCs và ISO/SCs, tham gia với tư cách thành viên O (thành viên quan sát) trong hơn 50 ISO/TCs và ISO/SCs. Và là thành viên P của 3 ban chức năng của ISO: DEVCO, COPOLCO và CASCO. Cho đến nay, có khoảng 1.380 tiêu chuẩn ISO được chấp nhận thành Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN).

Tại Việt Nam, song song với việc phát triển chất lượng, năm 2012 luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã đã quốc hội ban hành ngày 21 tháng 11 năm 2007. Và đến ngày 10/12/2018 văn phòng Quốc hội đã có văn bản số 30/VBHN-VPQH về luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Trong đó phạm vi điều chỉnh là việc quy định quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hóa và tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa; quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Vào những thập niên 90 ở Việt Nam số lượng doanh nghiệp áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng ISO đếm trên đầu ngón tay, mà các dự án này chủ yếu từ nguồn hỗ trợ của nhà nước hoặc các tổ chức phi chính phủ. Nhưng khoảng từ 10 năm trở lại đây, số lượng doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 đã tăng lên hàng ngàn doanh nghiệp. Đây cũng là dấu mốc đánh dấu cho sự sự phát triển trong quá trình hội nhập thế giới của các doanh nghiệp Việt. 

Với đội ngũ chuyên gia trên 10 năm kinh nghiệm trong các lĩnh vực Thực phẩm, Môi trường, Công nghệ thông tin, Nông nghiệp, Hệ thống quản lý… có thể nói ISOCERT đang là một tổ chức đào tạo, đánh giá chứng nhận sở hữu nhiều chuyên gia kinh nghiệm  hàng đầu Việt Nam.

Đồng hành cùng doanh nghiệp và mang lại nhiều giá trị hơn cả sự mong đợi. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi – ISOCERT để có được trải nghiệm với các dịch vụ chuyên nghiệp, hoàn hảo và mang lại sự phồn vinh cho Quý bạn.

Hoàng Văn Thơ