Sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000 | Mối quan hệ của ISO 22000 và ISO 9001

Khái quát về ISO 22000 và ISO 9001

Để hiểu được sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000, trước tiên doanh nghiệp cần phải hiểu khái quát về 2 tiêu chuẩn này là như thế nào. 2 tiêu chuẩn ISO 9001 và 22000 cùng được ban hành bởi tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO tuy nhiên đối tượng hướng đến của 2 tiêu chuẩn này cụ thể là gì? Bạn xem ngay sau đây nhé.

Tiêu chuẩn ISO 22000 về Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm

Tiêu chuẩn ISO 22000 trong doanh nghiệp thực phẩm là một tiêu chuẩn được áp dụng cho hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS) dành cho mọi tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Điển hình như nhà sản xuất thực ăn, các nhà hàng, khách sạn kinh doanh dịch vụ ăn uống, các nhà cung cấp thiết bị dùng cho ngành công nghiệp thực phẩm…

Hiện nay, ISO 22000:2018 là phiên bản thứ hai và cũng là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 22000. Tiêu chuẩn này bao gồm các yêu cầu của FSMS kết hợp với các nguyên tắc HACCP và GMP nhằm cung cấp một định hướng chung có tính chiến lược giúp doanh nghiệp có thể cải thiện hiệu suất an toàn thực phẩm. 

Tiêu chuẩn ISO 9001 về Hệ thống quản lý chất lượng

ISO 9001 là một tiêu chuẩn quốc tế áp dụng cho hệ thống quản lý chất lượng (QMS) của mọi doanh nghiệp/ tổ chức không phân biệt lĩnh vực hoạt động là gì, quy mô ra sao, loại hình kinh doanh như thế nào. 

Tiêu chuẩn ISO 9001:2015 (thay thế cho ISO 9001:2008) đặt ra các yêu cầu, các hướng dẫn chung giúp doanh nghiệp vận hành và triển khai QMS có hiệu lực và đem lại hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Điển hình như nâng cao hiệu suất làm việc, giảm thiểu chi phí hoạt động mà vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm/ dịch vụ…

Sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000 là gì?

Có thể nói, cả ISO 22000 và ISO 9001 đều là những tiêu chuẩn không còn quá xa lạ đối với hầu hết các doanh nghiệp. Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu rõ cũng như phân biệt được sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000. Về cơ bản, chúng ta có thể nhận thấy sự khác biệt ở hai tiêu chuẩn này ở những điểm như sau:

Đối tượng áp dụng

Tiêu chuẩn ISO 9001 có thể áp dụng với mọi tổ chức, doanh nghiệp. Tức là dù doanh nghiệp của bạn hoạt động trong lĩnh vực gì, quy mô lớn hay nhỏ, loại hình ra sao thì cũng có thể áp dụng tiêu chuẩn này cho hệ thống quản lý chất lượng của mình. 

Trong khi đó, tiêu chuẩn ISO 22000 lại chỉ tập trung vào các đối tượng là những tổ chức, doanh nghiệp thuộc chuỗi thực phẩm (dù là trực tiếp hay gián tiếp).

Mục đích áp dụng

Mục đích của việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 cho hệ thống quản lý chất lượng là giúp doanh nghiệp có thể đáp ứng được mọi nhu cầu của khách hàng thông qua việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Từ đó giúp gia tăng doanh thu cũng như củng cố vị thế, hình ảnh và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp. 

Còn mục tiêu của tiêu chuẩn ISO 22000 lại là hướng đến việc đảm bảo các doanh nghiệp thực phẩm có thể kiểm soát một cách toàn diện những mối nguy gây mất an toàn vệ sinh có thể xảy ra trong mọi công đoạn, quá trình sản xuất, kinh doanh sản phẩm/ dịch vụ về thực phẩm. 

Hồ sơ và tài liệu

Tiêu chuẩn ISO 9001 sẽ đưa ra những yêu cầu chung nhất, mang tính định hướng về danh mục các tài liệu, hồ sơ quan trọng cần có nhằm phục vụ cho việc vận hành và kiểm soát QMS hiệu quả.

Khác với ISO 9001, phạm vi hồ sơ, tài liệu ISO 22000 yêu cầu có phần rộng hơn và đòi hỏi phải mô tả, ghi chép lại cụ thể hơn rất nhiều. Đặc biệt, chúng phải được thiết lập dựa trên sự phù hợp với các nguyên tắc HACCP và GMP thì việc quản lý FSMS của doanh nghiệp mới có hiệu lực được.

Nguyên tắc quản lý chất lượng 

Tiêu chuẩn ISO 9001 đưa ra 7 nguyên tắc doanh nghiệp cần tuân thủ khi quản lý chất lượng, bao gồm: 

Còn với tiêu chuẩn ISO 22000, bên cạnh việc áp dụng 7 nguyên tắc cơ bản giống như ISO 9001 thì tiêu chuẩn này còn kết hợp thêm 4 yếu tố là:

1. Trao đổi thông tin lẫn nhau;
2. Quản lý hệ thống;
3. Các chương trình tiên quyết;
4. Các nguyên tắc HACCP.

Thực hiện (điều khoản 8)

Tiêu chuẩn ISO 9001 chỉ đưa ra những yêu cầu, hướng dẫn mang tính định hướng chung giúp doanh nghiệp có thể vận hành và kiểm soát các quy trình trong QMS một cách có hiệu quả. 

Trong khi đó, tiêu chuẩn ISO 22000 lại tập trung vào việc cung cấp một khung chuẩn cho mọi hoạt động diễn ra trong chuỗi thực phẩm nhằm đảm bảo mọi tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm được đáp ứng tốt. 

Điểm tương đồng giữa ISO 9001 và ISO 22000

Bên cạnh sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000 thì 2 tiêu chuẩn này cũng có những điểm tương đồng. Đó là: áp dụng cấu trúc bậc cao, phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro và áp dụng theo PDCA. Cụ thể:

Cùng áp dụng cấu trúc bậc cao (HLS)

Cả tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và ISO 22000:2018 đều sử dụng chung một cấu trúc là HLS với 10 điều khoản như sau: 

Với cấu trúc HLS, cả hai tiêu chuẩn này có thể áp dụng một cách độc lập. Hoặc có thể áp dụng song song với nhau để tăng hiệu quả hoạt động của hệ thống lên nhiều lần. 

Phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro

Một điểm tương đồng khác của ISO 9001 và ISO 22000 là có cách tiếp cận dựa trên rủi ro. Nhờ phương pháp tiếp cận này, doanh nghiệp có thể dự báo được các rủi ro/ cơ hội có thể xảy ra để chủ động đưa ra hành động phù hợp. Đảm bảo hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động của công ty khi có rủi ro. Hoặc giúp doanh nghiệp có thể phát triển mạnh mẽ hơn khi có cơ hội tới.

Áp dụng chu trình PDCA

Cả ISO 9001:2015 và ISO 22000:2018 cũng đều có chung một cách thức vận hành dựa trên chu trình PDCA (Plan - Do - Check - Action). Với chu trình này, QMS hoặc FSMS của doanh nghiệp sẽ luôn duy trì được hiệu lực. 

Đồng thời, đảm bảo luôn cải tiến không ngừng để phù hợp với bối cảnh hiện tại. Thay vì việc chỉ khắc phục nhanh chóng một lần có vấn đề xảy ra trong hệ thống. 

ISO 9001 là tiền đề để triển khai ISO 22000

Bởi ISO 9001 là một tiêu chuẩn chung giúp doanh nghiệp vận hành và kiểm soát QMS một cách toàn diện. Các yêu cầu mà ISO 9001 đưa ra mang tính bao quát hơn, trong khi ISO 22000 chỉ tập trung tới các yếu tố liên quan tới vấn đề an toàn thực phẩm. Do đó, nếu có một QMS hoạt động tốt thì FSMS cũng sẽ tăng thêm hiệu quả nhiều lần. 

Có rất nhiều lý do có thể được nêu ra về cách ISO 9001 có thể giúp doanh nghiệp bạn trong việc triển khai ISO 22000:2018. Nhưng có 1 điều, đó là an toàn thực phẩm cũng phụ thuộc vào chất lượng của các quy trình. 

Vì vậy, nếu bạn có một Hệ thống quản lý chất lượng tốt, thì hệ thống này sẽ tự động giúp tăng giá trị. Bạn chỉ cần quan tâm đến các yêu cầu về an toàn thực phẩm (điều 8) trong ISO 22000; phần còn lại do ISO 9001 đảm nhận.

Điều gì xảy ra khi doanh nghiệp áp dụng ISO 22000 nhưng không áp dụng ISO 9001?

Có một thực tế là khi doanh nghiệp thực phẩm muốn tập trung vào việc tuân thủ các yêu cầu an toàn thực phẩm, nhưng đến khi doanh nghiệp đó phải đối mặt với thực tế là sản phẩm không tiêu thụ được vì không đáp ứng được mong đợi và yêu cầu của người tiêu dùng.

Kết quả là doanh nghiệp thực phẩm không thể cạnh tranh với những đối thủ khác ngoài ưu thế tính an toàn của sản phẩm.

Yêu cầu của người tiêu dùng và yêu cầu về an toàn thực phẩm không giống nhau.

Về vấn đề này, việc xây dựng và triển khai mô hình quản lý tích hợp dựa trên tiêu chuẩn ISO 22000 và tiêu chuẩn ISO 9001 là phù hợp với các doanh nghiệp ngành thực phẩm.

Hy vọng với những thông tin về sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 22000 trên đây, doanh nghiệp, tổ chức đã có thể phân biệt được rõ ràng 2 tiêu chuẩn này. Từ đó đưa ra được lựa chọn phù hợp với định hướng và mục tiêu mong muốn của doanh nghiệp. 

Để biết thêm thông tin về tiêu chuẩn ISO 9001 hoặc chứng nhận ISO 22000, xin vui lòng gửi tin nhắn với ISOCERT hoặc liên hệ trực tiếp qua hotline 0976389199 để được tư vấn, hỗ trợ kỹ lưỡng và hoàn toàn miễn phí.