Tìm hiểu về các phương pháp xét nghiệm COVID-19 hiện nay

Được biết, Việt Nam đang sử dụng hai phương pháp xét nghiệm Covid-19 phổ biến nhất là: 

• Xét nghiệm nhanh kháng nguyên 
• Xét nghiệm Real Time Polymerase Chain Reaction (gọi tắt là xét nghiệm RT-PCR). 

Ngoài ra, để kiểm tra nghi nhiễm Covid-19 thì bạn còn có thể thực hiện xét nghiệm nhanh kháng thể và xét nghiệm ECLIA.

Để hiểu rõ các phương pháp xét nghiệm này khác nhau như thế nào? Hãy cùng ISOECRT tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Xét nghiệm nhanh kháng nguyên

Xét nghiệm nhanh kháng nguyên là gì?

Một trong những phương pháp test nhanh Covid đang được Bộ Y tế cho phép sử dụng rộng rãi hiện nay là xét nghiệm nhanh kháng nguyên (test nhanh kháng nguyên Covid). Xét nghiệm chẩn đoán này phát hiện sự hiện diện của kháng nguyên - một loại protein trên bề mặt của vi rút kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể, từ đó sản xuất ra kháng thể để chống lại kháng nguyên đó. Nếu nhận được kết quả dương tính với kháng nguyên, đồng nghĩa với việc cơ thể người đó hiện đã có một loại vi rút lạ xâm nhập.

Quy trình xét nghiệm nhanh kháng nguyên

1. Nhân viên y tế sẽ dùng tăm bông đã được khử khuẩn để lấy mẫu dịch nhầy từ mũi hoặc họng của người được xét nghiệm.
2. Mẫu dịch nhầy được trộn với dung dịch đệm để phá vỡ thành tế bào và tách chiết vật chất di truyền.
3. Hỗn hợp dịch nhầy và dung dịch đệm được đặt lên que thử hoặc lam kính có chứa thuốc thử.
4. Mang soi que thử hoặc lam kính dưới kính hiển vi. Lượng huỳnh quang phát hiện được sẽ cho biết nồng độ của kháng nguyên virus trong mẫu.

Lưu ý: Quy trình này có thể khác nhau tùy thuộc vào loại test kit sử dụng.

Quá trình thu thập mẫu mất từ 15 đến 30 phút và kết quả thường được trả sau 1 giờ. Nếu kết quả xét nghiệm là âm tính thì bạn có thể bạn không bị vi rút lạ xâm nhập nhập. Tuy nhiên, vẫn có khả năng kết quả đó là âm tính giả, vì vậy nhân viên y tế sẽ khuyến khích bạn xác nhận lại kết quả bằng cách làm xét nghiệm RT-PCR.

Nồng độ kháng nguyên trong mẫu xét nghiệm có thể bị giảm xuống thấp kể từ ngày thứ 5 sau khi cơ thể bị vi rút xâm nhập, điều này sẽ dẫn đến sai lệch trong kết quả xét nghiệm. Vì vậy, thời điểm tốt nhất để thực hiện xét nghiệm nhanh kháng nguyên là sau khi vừa tiếp xúc với người bệnh hoặc lúc bạn vừa xuất hiện các triệu chứng của COVID-19.

Xét Nghiệm Real Time Polymerase Chain Reaction (RT-PCR COVID test)

Xét nghiệm RT-PCR là gì?

Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược trong thời gian thực (RT-PCR) là một loại xét nghiệm phân tử có thể nhìn thấy ngay sự hiện diện một vật chất di truyền lạ trong cơ thể của bạn. Từ việc phân tách vật chất di truyền lạ đó, các nhân viên y tế sẽ biết được đó có phải là vật chất di truyền của vi rút Corona hay không.

Ở một số vi rút (bao gồm vi rút Corona), thông tin di truyền có trong ARN chứ không phải ADN. Vì vậy, khi sử dụng RT-PCR trong xét nghiệm COVID-19, các nhân viên y tế phải dùng nhiều kỹ thuật phối hợp để phát hiện dấu vết vật chất di truyền của vi rút Corona trong cơ thể người. Do quy trình xử lý phức tạp, đòi hỏi máy móc và kỹ thuật viên có tay nghề cao nên phương pháp xét nghiệm COVID-19 bằng RT-PCR là phương pháp chuẩn xác nhất đồng thời có thời gian trả kết quả và chi phí cao nhất.

Quy trình xét nghiệm RT-PCR

1. Nhân viên y tế sẽ dùng tăm bông đã được khử khuẩn để lấy mẫu dịch nhầy từ mũi hoặc họng của người được xét nghiệm.
2. Mẫu dịch nhầy được trộn với dung dịch đệm để phá vỡ thành tế bào và tách chiết vật chất di truyền.
3. Hỗn hợp này được đặt bên trong máy RT-PCR để xem liệu vi rút Corona có tồn tại hay không.

Lưu ý: Nồng độ của vi rút có thể quá thấp để phát hiện nếu bạn mới bị nhiễm, vì vậy thời điểm tốt nhất để làm xét nghiệm RT-PCR là 5 đến 7 ngày sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc sau khi xuất hiện các triệu chứng của COVID-19.

Do sử dụng phương pháp phân tích vật chất di truyền của vi rút trong vật chất di truyền của người nên xét nghiệm RT-PCR là tiêu chuẩn vàng để phát hiện sự tồn tại của vi rút Corona trong cơ thể. Mặc dù quá trình lấy mẫu chỉ mất từ 15 đến 30 phút nhưng bạn có thể phải đợi đến một tuần để lấy kết quả, vì mẫu cần phải được gửi đến phòng thí nghiệm có các thiết bị chuyên dụng để xử lý. Việc thực hiện xét nghiệm RT-PCR đòi hỏi trang thiết bị công nghệ cao, dụng cụ tốn kém và yêu cầu tay nghề của kỹ thuật viên nên chi phí để xét nghiệm RT-PCR cũng khá đắt.

Xét nghiệm nhanh kháng thể 

Xét nghiệm kháng thể hay còn được gọi là xét nghiệm huyết thanh học được sử dụng để phát hiện một số kháng thể có trong máu của con người. Kháng thể là các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại các tác động xấu của vi rút. Từ sự hiện diện của một lượng kháng thể nhất định có trong mẫu máu sẽ kết luận được rằng liệu bạn đã từng bị nhiễm một loại vi rút lạ hay không.

Trong cơ thể bao gồm 2 loại kháng thể:

• Immunoglobulin M (IgM): Được tìm thấy chủ yếu trong máu và dịch bạch huyết, đây là kháng thể đầu tiên mà cơ thể tạo ra để chống lại vi rút mới xâm nhập.
• Immunoglobulin G (IgG): Đây là loại kháng thể phổ biến nhất, được tìm thấy trong máu và dịch ngoại bào. Chúng được hình thành sau khi cơ thể bị nhiễm vi rút một thời gian.

Xét nghiệm sử dụng kỹ thuật miễn dịch điện hóa phát quang (ECLIA test)

Giống như xét nghiệm nhanh kháng thể, ECLIA là một loại xét nghiệm huyết thanh học được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của hai loại kháng thể IgG và IgM trong cơ thể người. Test ECLIA được thực hiện trong phòng thí nghiệm với thiết bị chuyên dụng nên thời gian trả kết quả sẽ lâu hơn test nhanh kháng thể. Hiện nay, test ECLIA test chưa có tên trong danh sách các kỹ thuật xét nghiệm dùng trong công tác phòng chống COVID-19 tại Việt Nam.

Tại sao bạn nên xét nghiệm Covid-19?

Trước tình hình dịch Covid-19, cả nước đang rơi vào tình trạng đáng báo động khi kỷ lục về số ca mắc mới liên tục tăng. Như một biện pháp để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, nhiều địa phương trên khắp cả nước đã có văn bản yêu cầu giấy xét nghiệm âm tính Covid-19 kèm theo bản khai báo y tế.

Dưới đây là 3 trường hợp, bạn cần liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để được xét nghiệm:

• Cơ thể xuất hiện các triệu chứng như: sốt, ho khan, nhức mỏi, đau họng, tiêu chảy, khó thở, đau hoặc tức ngực...
• Bạn đã từng tiếp xúc với F0 (người được xác nhận nhiễm COVID-19), F1 (người tiếp xúc với F0)...
• Bạn đã từng đi đến vùng có dịch (trong giới hạn 14 ngày trước khi dịch bùng phát tại địa điểm đó)

Những nơi xét nghiệm COVID-19 tại Việt Nam

Hiện nay, hầu hết trên địa bàn các tỉnh, thành phố đã có các đơn vị triển khai thực hiện xét nghiệm COVID-19. Cụ thể, để được xét nghiệm nhanh kháng nguyên (test nhanh COVID-19), người dân có thể đến các trung tâm y tế và bệnh viện huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương… Theo quy định tại Phụ lục đính kèm Thông tư số 13/2019 và Thông tư số 14/2014 của Bộ Y tế, dịch vụ xét nghiệm nhanh kháng nguyên có mức giá là 238.000 VND/ mẫu.

Nếu muốn xét nghiệm RT-PCR, người dân có thể đến các đơn vị được Bộ Y tế cấp phép thực hiện xét nghiệm bằng kỹ thuật RT-PCR ở các thành phố trực thuộc trung ương hoặc các Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh ở các tỉnh thành trên cả nước. Hiện, mức giá của dịch vụ xét nghiệm bằng kỹ thuật RT-PCR là 734.000 VND/ mẫu.

Một vài địa chỉ uy tín mà bạn có thể thực hiện xét nghiệm RT-PCR

• Hà Nội: Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện E, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2,...
• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, Viện nghiên cứu Y học, viện Y tế công cộng, Viện Pasteur TP.HCM, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP.HCM, Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM...
• Đà Nẵng: CDC Đà Nẵng (xét nghiệm khẳng định), Bệnh viện 199 (Bộ Công an), Bệnh viện Đà Nẵng, Bệnh viện Phổi Đà Nẵng, Bệnh viện C Đà Nẵng, đơn vị tăng cường thuộc Bộ Quốc Phòng; Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Đà Nẵng, Trung tâm chẩn đoán y khoa kỹ thuật cao Thiện Nhân, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng và Bệnh viện Gia Đình.

Qua đây, ISOCERT hy vọng có thể chia sẻ những thông tin về dịch bệnh cũng như các phương pháp xét nghiệm COVID-19 để giúp bạn bảo vệ chính mình trong giai đoạn nguy hiểm này. Hãy nhớ thực hiện xét nghiệm COVID-19 định kỳ ngay từ bây giờ để bảo vệ bản thân và tất cả những người xung quanh bạn nhé!