Xác định và phân loại Khía cạnh môi trường theo ISO 14001

Khía cạnh môi trường là bước đầu tiên trong quá trình hoạch định của ISO 14001. Do đó, hiểu rõ về nội dung này chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp thực hiện tốt tiêu chuẩn ISO 14001 (https://isocert.org.vn/iso-14001-la-gi) và đạt chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn ISO 14001. Tuy nhiên đây cũng là 1 trong những khái niệm khó hiểu trong tiêu chuẩn ISO 14001. Chúng tôi sẽ giải đáp nội dung về khía cạnh môi trường ngay sau đây.

Khía cạnh môi trường trong ISO 14001

ISO 14001 yêu cầu các tổ chức sử dụng cách tiếp cận có hệ thống để xác định các khía cạnh môi trường và tác động của nó, bằng cách có các thủ tục được lập thành văn bản:

• Xác định các khía cạnh môi trường của các sản phẩm, dịch vụ và hoạt động của mình, có tính đến các hoạt động hiện tại và kế hoạch, bao gồm các khía cạnh mà nó có thể kiểm soát và ảnh hưởng.

• Xác định các tác động môi trường của từng khía cạnh.

• Đánh giá ý nghĩa của các khía cạnh và tác động này.

Một tổ chức cũng phải xem xét:

• Các khía cạnh được quản lý trực tiếp kiểm soát.

• Các khía cạnh gián tiếp và không nằm trong tầm kiểm soát của ban quản lý.

• Các khía cạnh có thể bị ảnh hưởng, nếu không được kiểm soát.

• Khía cạnh quá khứ, hiện tại và tương lai.

• Khía cạnh thực tế và tiềm năng.

• Mối liên hệ giữa các khía cạnh môi trường và các yêu cầu pháp lý hoặc khác.

Khía cạnh môi trường là gì?

Khía cạnh môi trường hiểu 1 cách đơn giản là bất kỳ phần nào của các hoạt động ở công ty bạn mà có thể tác động tới môi trường (có thể là tiêu cực hay tích cực). Ví dụ như hóa chất giải phóng ra không khí qua lỗ thông hơi trong quá trình hoạt động sản xuất, hoặc là các hóa chất trong nước thải nhà máy từ quá trình xử lý.

Bạn phải tính đến việc dùng các nguồn lực trong các quá trình sử dụng, hoặc các tác động đến môi trường của lượng chất thải doanh nghiệp bạn vứt bỏ. Điều quan trọng hơn là phải xem xét từng quy trình của doanh nghiệp bạn và xác định những tác động môi trường sẽ có.

Và quan trọng khi xem xét các quy trình của nhà máy để xác định những khía cạnh môi trường là phải xem xét tất cả các yếu tố của môi trường. Thường thì có 6 loại khía cạnh khác nhau là:

- Khí thải trong không khí,

- Ô nhiễm ở đất,

- Ô nhiễm nước thải,

- Sử dụng vật liệu/ tài nguyên thiên nhiên,

- Quản lý chất thải rắn,

- Chất thải nguy hại.

Sự khác biệt giữa kiểm soát và ảnh hưởng

Điều thứ 2 được chỉ định ở trong các yêu cầu là phải xác định xem bạn có quyền kiểm soát các khía cạnh, hay chỉ có tác động ảnh hưởng. Có lẽ cách tốt nhất để hiểu về điều này là thông qua ví dụ.

Ví dụ 1: Giả sử bạn có 1 quá trình sản xuất có dùng 1 loại vật liệu thô, nhưng lại tạo ra 5% phế liệu. Bạn có quyền để kiểm soát quá trình và thực hiện những cải tiến để giảm được số lượng phế liệu. Đây là một ví dụ về một khía cạnh bạn có quyền kiểm soát.

Ví dụ 2: Một ví dụ thứ 2 là 1 quá trình sản xuất tạo ra phế liệu kim loại và có đại lý mua phế liệu kim loại đến và thu gom các kim loại. Ở trường hợp này, bạn không có bất kỳ kiểm soát về nhiên liệu được sử dụng bởi xe tải vận chuyển của đại lý. Xe tải có thể được bảo trì kém, hoặc bảo trì tốt  bạn sẽ không biết được.

Tuy nhiên, bạn có thể chọn 1 đại lý tái chế kim loại gần hơn với xưởng của bạn chứ không phải là một đại lý ở xa, bởi vì các đại lý ở gần sẽ sử dụng ít nhiên liệu hơn. Đây là 1 ví dụ về cách 1 quyết định có thể ảnh hưởng đến các khía cạnh của môi trường không được kiểm soát trực tiếp của doanh nghiệp bạn.

Khía cạnh môi trường có ý nghĩa là gì?

Tiêu chuẩn ISO 14001 không gò bó về những gì phải làm cụ thể ở khía cạnh môi trường. Yêu cầu duy nhất là doanh nghiệp phải xác định những khía môi trường có ý nghĩa, tức là khía cạnh nào có thể hoặc có tác động đáng kể đối với môi trường.

Điều thứ nhất là bạn phải có cách xác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa và lập thành văn bản.

Thứ hai, bạn tìm kiếm bất kỳ thực hành tốt nhất nào trong cùng ngành công nghiệp liên quan đến môi trường. Nếu những doanh nghiệp trong ngành công nghiệp của bạn đang đối phó với sự tác động môi trường, bạn có thể cần phải xem xét chúng như là khía cạnh môi trường ý nghĩa.

1 ví dụ là trong ngành công nghiệp hóa chất, nơi xử lý hoá chất nguy hiểm đòi hỏi phải huấn luyện đặc biệt, 1 dấu hiệu cho thấy các khía cạnh của 1 vụ tràn hóa chất nên được coi là có ý nghĩa.

Tại sao phải xác định các khía cạnh môi trường?

Lý do để xác định các khía cạnh của môi trường được tóm tắt trong các yêu cầu trong tiêu chuẩn ISO 14001 pdf. Theo đó, xác định những khía cạnh môi trường là để cung cấp các dữ liệu cần thiết để quyết định những gì cần phải được theo dõi và kiểm soát, và những quá trình nào là mục tiêu tốt nhất để cải tiến tốt nhất tác động môi trường của doanh nghiệp bạn.

Đây cũng là 1 trong những lý do để giúp cho khía cạnh môi trường được cập nhật phù hợp, như là yêu cầu của tiêu chuẩn. Nếu quá trình thay đổi và bạn không cập nhật thì quá trình mới ảnh hưởng đến môi trường như thế nào?

Sau đó dữ liệu bạn đang sử dụng để đánh giá quá trình để cải thiện bị thiếu. Điều này có thể dẫn đến kết quả kém trong hoạt động cải tiến của bạn. Khi biết và kiểm soát các khía cạnh sẽ giúp doanh nghiệp bạn kiểm soát được những tác động đến môi trường hiệu quả hơn.

Lập kế hoạch tốt cho kết quả tốt

Toàn bộ ý tưởng của hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 là để cung cấp cho doanh nghiệp của bạn 1 khuôn khổ để đánh giá xem ảnh hưởng đến môi trường, cũng như làm thế nào để giảm bớt tác động tiêu cực và tăng tác động tích cực lên.

Xác định và duy trì các khía cạnh môi trường của các quá trình là bước đầu tiên trong kế hoạch để thực hiện 1 thay đổi tích cực trong doanh nghiệp của bạn, môi trường xung quanh và toàn thế giới.

Lời kết

Trong bài viết này chúng tôi đã chia sẻ cho doanh nghiệp bạn nguồn thông tin cần biết về khía cạnh môi trường nếu muốn áp dụng thành công ISO 14001. Hy vọng rằng những thông tin trên đây của chúng tôi giúp ích cho doanh nghiệp trong việc triển khai, áp dụng thành công tiêu chuẩn ISO 14001.

Nếu bạn thấy thông tin của bài viết trên đây là hữu ích, hãy chia sẻ bài viết lên mạng xã hội: facebook, zalo,... cho bạn bè, đồng nghiệp của mình. Hoặc nếu bạn thấy có bất kỳ thắc mắc nào về khía cạnh môi trường ISO 14001, hãy để lại comment ngay phía dưới để chúng tôi sẽ sớm giải đáp cho bạn.

Hoặc nếu doanh nghiệp bạn đã áp dụng thành công ISO 14001 và cần chứng nhận phù hợp với tiêu chuẩn ISO 14001, hãy liên hệ ngay với ISOCERT (tổ chức chứng nhận ISO uy tín được cấp phép tại Việt Nam) theo hotline: 0976389199 hoặc email: contacts@isocert.org.vn để được phản hồi trong thời gian sớm nhất.