Tiêu chuẩn an toàn cho mỳ gói - hiểu sao cho đúng?

FSAI nêu dù việc tiêu thụ sản phẩm bị nhiễm chất này không gây ra rủi ro cấp tính, nhưng việc tiêu thụ Ethylene Oxide (EO) trong thời gian dài có thể gây ra vấn đề về sức khỏe. Do đó, cần giảm thiểu tiêu thụ Ethylene Oxide.

* Và đây không phải là lần thu hồi đầu tiên

Trước đó, vào ngày 12 tháng 8 năm 2020, Văn phòng Liên bang về Bảo vệ Người tiêu dùng và An toàn Thực phẩm Đức cũng thông báo thu hồi lô sản phẩm mì ăn liền Ramen Rabokki (thương hiệu Paldo của Hàn Quốc) vì có hàm lượng EO cao. Cùng thời điểm, hệ thống cảnh báo sớm RASFF của Liên minh châu Âu cũng ra thông báo về sản phẩm "Mì ăn liền hải sản" được sản xuất tại nhà máy Busan ở Nongshim và "Mì ăn liền bánh gạo xào" được sản xuất tại nhà máy Paldo Icheon.

Ngay sau đó, Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm Hàn Quốc (MFDS) đã tiến hành điều tra, kết quả xét nghiệm phát hiện 0,11 mg/kg EO trong hành lá khô của mì ăn liền thủy sản Nongshim xuất khẩu và 2,2 mg/kg EO trong gói rau bán ở thị trường nội địa. Ngoài ra, MFDS còn phát hiện 12,1 mg/kg trong gói gia vị.

* Hàn Quốc chưa có quy định giới hạn EO trong thực phẩm

Nhưng qua sự cố này, MFDS Hàn Quốc đã quy định tiêu chuẩn giới hạn tạm thời dưới 30 mg/kg, thực phẩm dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 10 mg/kg.

Hình ảnh: Minh họa mỳ ăn liền

Mì ăn liền chủ yếu được sản xuất ở các quốc gia châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam; nhưng cũng có thể sản xuất ở chính châu Âu. Đó là những gói mì đóng thành từng phần, với mì khô có hình gợn sóng, từng gói rau khô, gia vị, bột nêm, nước sốt, nước tương và thường có một ít ớt bột.

► Theo báo cáo của CVUAS (Đức) vào tháng 7 năm 2021, cơ quan này phân tích hàm lượng EO trong 25 sản phẩm mì ăn liền có nguồn gốc từ châu Âu (3) Trung Quốc (5), Hàn Quốc (4), Việt Nam (5), Thái Lan (4), Indonesia (3), Đài Loan (1).

Kết quả các phẩm chứa EO như sau:

• Việt Nam: 5/5 sản phẩm có EO (3 đỏ & 2 cam).
• Hàn Quốc: 3/4 sản phẩm có EO (2 đỏ & 1 cam).
• Trung Quốc: 2/5 sản phẩm có EO (2 đỏ).
• Thái Lan: 1/4 sản phẩm có EO (1 cam).
• Indonesia: không sản phẩm nào có EO.
• Đài Loan: không sản phẩm nào có EO.

Điều đáng nói, mì ăn liền của Việt Nam có EO hàm lượng cao trong gói rau, có sản phẩm lên tới 150 mg/kg, bột gia vị cũng có hàm lượng cao đáng kể; so với các nước thì mì của Việt Nam nhiễm EO nhiều hơn đáng kể.

Cụ thể EO trong từng sản phẩm của Việt Nam:

Màu đỏ là hàm lượng EO vượt quá mức (chiếm 3 sản phẩm), màu cam là hàm lượng EO phát hiện được trong sản phẩm.

Quy trình sản xuất sợi Mỳ ăn liền trải qua bước chiên để làm khô các sợi mỳ  ở nhiệt độ hàng nghìn độ, với nhiệt độ cao như vậy thì tất cả các vi sinh vật, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng không thể tồn tại, nên nhà sản xuất sẽ không cần sử dụng EO trong việc khử khuẩn sợi Mỳ. Nhưng tuy nhiên, trong mình vẫn xuất hiện EO là do đầu vào của sản phẩm: trong gói bột canh, các gói rau, gói dầu , trong sợi mỳ.

Hình ảnh: Minh họa nguồn nhiễm đều liên quan đến các gói 𝐫𝐚𝐮, 𝐠𝐢𝐚 𝐯𝐢̣.

* Nhìn chung nguồn nhiễm đều liên quan đến các gói 𝐫𝐚𝐮, 𝐠𝐢𝐚 𝐯𝐢̣.

Nếu truy xuất lại nguồn gốc, thì ta thấy vấn đề nằm ở vùng sản xuất hay bảo quản nguyên liệu thô hay quá trình xử lý từ các nhà máy/nhà xưởng? Theo những gì chúng tôi được biết các nhà máy mì thường mua các gói gia vị thành phẩm này từ các nhà cung cấp bên ngoài.

Chất EO là chất gì và nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Ethylene Oxide là Hợp chất hữu cơ có mùi thơm, có công thức hóa học là C2H4O, có tính chất khử khuẩn. Khi chúng ta dùng trong thời gian quá dài, hàm lượng đủ lớn để đưa vào cơ thể sẽ gây ra các biến chứng ung thư, đây là điều rất đáng lo ngại.

Về cơ chế khử trùng, EO khi gặp các vi sinh vật sẽ xảy ra quá trình Alkyl hoá ADN và ARN, làm bất hoạt vi sinh vật, nên EO trở thành thuốc khử trùng phổ rộng. Tuy nhiên, chính vì EO làm biến đổi vật chất di truyền ADN và ARN, tức là biến đổi gen, nên tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư.

Vì lí do đó, năm 1981 Đức cấm sử dụng EO làm thuốc trừ sâu và khử trùng thực phẩm, đến năm 1991 thì Liên minh Châu Âu cũng chính thức ban hành lệnh cấm. Ngược lại, ở châu Á, thậm chí cả Mỹ và Canada vẫn cho phép sử dụng EO làm chất khử trùng hay thuốc bảo vệ thực vật.

Mỗi quốc gia quy định hàm lượng EO là khác nhau

* Mức độ cho phép là khác nhau rất lớn, vậy tại sao lại khác nhau như vậy?

Mỹ và Canada quan niệm là đôi khi các nguy cơ gây nhiễm trùng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người, sẽ nguy hiểm hơn là nguy cơ gây ung thư. Chính vì vậy, họ cho phép sử dụng chất EO vào các quy trình khử khuẩn để sử dụng vào trong thực phẩm.

Đối với Châu Á thì do khí hậu nhiệt đới gió mùa, thì khả năng của nhiễm khuẩn rất nhiều, chính vì vậy họ không đưa EO vào trong quy định danh mục chất cấm và cũng không đưa ra 1 ngưỡng quy định. Họ chấp nhận 1 con số để đảm bảo an toàn vệ sinh.

Ngược lại đối với Châu Âu, tất cả các quy trình sản xuất  rất hữu cơ và đảm bảo độ vô khuẩn khá an toàn, do vậy khi chế biển thực phẩm đôi khi họ chỉ cần các quy trình khử khuẩn khác thay thế cho EO. Do đó, Châu Âu sẽ họ thấp ngưỡng giới hạn này xuống.

► Chính vì vậy, nhà sản xuất muốn xuất khẩu đi nước ngoài phải xem xét rõ quy định của nước nhập khẩu.

Hình ảnh: Minh họa liệu chúng ta có nên ăn mỳ tôm không?

Câu hỏi lúc này đặt ra là liệu chúng ta có nên ăn mỳ tôm hay không?

Chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm ăn các loại mỳ gói.  Giả sử với hàm lượng EO là 0,066 mg/kg trên 1 gói mỳ, 1 người trưởng thành ăn 1 ngày phải ăn 2 gói mỳ  trong  cả cuộc đời với điều kiện ăn sống thì mới đủ liều lượng hóa chất để gây ra ung thư với xác suất xảy ra là 10 người/1 triệu người. Nếu như người đó không ăn sống, mà ăn chín, thì lúc đó EO sẽ bay hơi, khi đó người trưởng thành phải ăn tới 5 gói mỳ mỗi ngày trong cả cuộc thì mới có nguy cơ gây cơ ung thư. Đây là một con số rất khó xảy ra, vì không ai có thể ăn mỳ gói suốt cả cuộc đời như vậy được. Do vậy khả năng ung thư gần như là không có.

Nhưng nói vậy không có nghĩa là chúng ta chủ quan, nếu hàm lượng EO không có quy định cụ thể, sẽ có những gói mỳ có hàm lượng EO rất cao có thể lên hơn 500 mg/kg tại thị trường Việt Nam. Chính vì vậy, cần sớm đưa ra quy định và ngưỡng EO cho phép tại thị trường Việt Nam  để đảm bảo an toàn sức khỏe của người tiêu dùng.

► Hiện nay, theo thống kê của hiệp hội mỳ ăn liền thế giới thì lượng tiêu thụ mỳ tôm ở Việt Nam hiện đang đứng thứ 3 chỉ sau Trung Quốc và Indonesia. Mặt khác, mỳ ăn liền và phở ăn liền của Việt Nam hiện đang xuất khẩu hơn 40 quốc gia trên toàn thế giới, việc nghiên cứu để đưa ra giới hạn chất EO là rất cần thiết, cần được tính đến, không chỉ hướng tới chất lượng cuộc sống cao hơn cho người dân và còn nâng cao vị thế của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. 

Clip: Tiêu chuẩn an toàn cho mỳ gói - hiểu sao cho đúng?