Theo thông tư 19/2020/TT-BCT sửa đổi, bổ sung các Thông tư quy định về thực hiện Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) chính thức có hiệu lực vào ngày 27 tháng 9 năm 2020 đã có nhiều điểm mới về vấn đề thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN.
Quy định này áp dụng đối với các thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa theo ASEAN với thương nhân của các nước thành viên khác thực hiện cơ chế thí điểm và thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa theo ASEAN với thương nhân các nước thành viên ASEAN thực hiện cơ chế AWSC.
Qua đó có thể hiểu, tự chứng nhận xuất xứ trong ASEAN là việc doanh nghiệp (nhà sản xuất, xuất khẩu hoặc nhập khẩu) sẽ tự thực hiện các thủ tục và đáp ứng điều kiện để tuyên bố hàng hóa đó đáp ứng các tiêu chuẩn về nguồn gốc xuất xứ và họ sẽ tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của tuyên bố đó thay vì xin cấp chứng nhận xuất xứ từ các cơ quan có thẩm quyền như trước đây. Nói một cách đơn giản là doanh nghiệp sẽ tự đứng ra xác nhận xuất xứ hàng hóa mà không phải đến bất kỳ cơ quan nào để xác nhận.
Theo lộ trình của ASEAN, cơ chế tự chứng nhận xuất xứ dự kiến sẽ được áp dụng song song với các hệ thống thông thường như hiện nay. Hiện tại, nhóm nước ASEAN đang triển khai 2 dự án thí điểm như sau:
Theo Bộ Công thương, điểm khác biệt chính giữa hai dự án thí điểm này là trong dự án thí điểm thứ 1, thương nhân xuất khẩu hay thương nhân nhập khẩu có thể tự chứng nhận, trong khi dự án thí điểm thứ 2, chỉ có doanh nghiệp sản xuất được tự chứng nhận xuất xứ khi xuất khẩu hàng hóa của mình.
Theo điều 3, Thông tư 19/2020/TT-BCT sửa đổi, bổ sung các Thông tư quy định về thực hiện Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN có quy định, thương nhân đáp ứng các điều kiện dưới đây có thể đề nghị được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa:
“a) Là nhà xuất khẩu đồng thời là nhà sản xuất.
b) Không vi phạm quy định về xuất xứ hàng hóa trong 02 năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ đăng ký tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
c) Có cán bộ được đào tạo về xuất xứ hàng hóa do đơn vị đào tạo đã được Bộ Công Thương hoặc được Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) chỉ định.”
Bên cạnh các điều kiện nêu trên, thương nhân đề nghị được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo cơ chế AWSC còn phải đáp ứng theo các quy định sau:
“a) Đã được cấp C/O ưu đãi đối với hàng hóa cùng nhóm HS (4 số) trong 02 năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ đề nghị cấp Văn bản chấp thuận.
b) Trong trường hợp nhà xuất khẩu không phải là nhà sản xuất, nhà xuất khẩu phải được nhà sản xuất cam kết bằng văn bản về xuất xứ của hàng hóa xuất khẩu và sẵn sàng hợp tác trong trường hợp kiểm tra hồ sơ, chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa và kiểm tra, xác minh tại cơ sở sản xuất.”
Như vậy, so với trước đây, thông tư mới này đã bổ sung thêm 2 điều kiện tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo cơ chế AWSC.
Theo dự án thí điểm tự chứng nhận xuất xứ trong ASEAN thì quy trình chứng nhận bao gồm các bước dưới đây:
Bước 1: Đăng ký tự chứng nhận xuất xứ
Nhà xuất khẩu đăng ký xác nhận với cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu để trở thành nhà xuất khẩu đáp ứng đủ điều kiện và sẽ được cấp một mã số duy nhất.
Bước 2: Kiểm tra và ủy quyền là nhà xuất khẩu tự chứng nhận xuất xứ
Các cơ quan có thẩm quyền liên quan sẽ thực hiện đánh giá nhà xuất khẩu dựa trên tiêu chí được đưa ra đối với một nhà xuất khẩu tự chứng nhận xuất xứ.
Bước 3: Tự chứng nhận xuất xứ
Nhà xuất khẩu có đủ điều kiện tự chứng nhận xuất xứ sẽ lập một tờ khai hóa đơn để chứng minh xuất xứ của sản phẩm và gửi cho nhà nhập khẩu. Tờ khai hóa đơn đó bắt buộc phải ký bằng tay và ghi đầy đủ họ tên của người ký.
Bước 4: Xuất trình tờ khai hóa đơn thương mại
Nhà nhập khẩu sẽ xuất trình tờ khai hóa đơn thương mại cho cơ quan hải quan tại thời điểm nhập khẩu để được hưởng các đối xử ưu đãi.
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật thì cơ chế này cũng tồn tại không ít thách thức. Cụ thể như:
Trên đây là những thông tin về tự chứng nhận xuất xứ trong ASEAN mà ISOCERT muốn chia sẻ đến Quý doanh nghiệp. Hy vọng sẽ cung cấp những thông tin hữu ích giúp hỗ trợ doanh nghiệp bạn trong việc chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Nếu còn bất kỳ điều gì vướng mắc hoặc cần giải đáp vui lòng liên hệ cho chúng tôi qua hotline 0976.389.199 để được hỗ trợ tận tình và chi tiết nhất!
Ngày cập nhật: 11-11-2021