Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là gì? Sự khác biệt với ISO 22000:2018

Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là phiên bản năm 2005 của tiêu chuẩn về hệ thống quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm ISO 22000 (https://isocert.org.vn/he-thong-quan-ly-an-toan-thuc-pham-iso-22000). Tiêu chuẩn này được ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế - ISO dành cho các doanh nghiệp thực phẩm với mục đích thiết lập các quy định, yêu cầu về việc quản lý an toàn của thực phẩm trong quá trình sản xuất, kinh doanh hay xuất nhập khẩu. 

Ý nghĩa của ISO 22000:2005

ISO 22000:2005 được xây dựng với ý nghĩa là một công cụ giúp các doanh nghiệp, tổ chức có thể kiểm soát một cách toàn diện tất các các mối nguy có ảnh hưởng tới mức độ an toàn vệ sinh của thực phẩm. Từ đó đảm bảo thực phẩm khi đến tay người tiêu dùng là an toàn và không gây ảnh hưởng tới sức khỏe. 

Đồng thời, việc áp dụng ISO 22000 phiên bản 2005 chính là một cách thể hiện trách nhiệm và sự quan tâm của các doanh nghiệp đối với các vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm hiện nay. Nhất là trong bối cảnh ngày càng có nhiều cá nhân/ tổ chức chỉ vì cái lợi trước mắt mà sẵn sàng đánh đổi cả sức khỏe, thậm chí là mạng sống của người khác.

Đối tượng áp dụng ISO 22000:2005

Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là một tiêu chuẩn quốc tế dành cho mọi tổ chức/ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm. 

Cụ thể hơn, dù doanh nghiệp của bạn quy mô ra sao, thuộc loại hình nào, địa điểm làm việc tại đâu, kinh doanh sản phẩm hay dịch vụ thì đều không quan trọng. Chỉ cần có tham gia vào chuỗi cung ứng thực phẩm thì đều có thể thực hiện quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000:2005.

Một số đối tượng nên áp dụng ISO 22000:2005 trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm của mình bao gồm: 

Lợi ích tiêu chuẩn ISO 22000:2005

Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 22000:2005 hoàn toàn dựa trên tinh thần tự nguyện. Thế nhưng, vẫn có không ít doanh nghiệp mong muốn được sở hữu chứng nhận ISO 22000:2005. 

Bởi việc loại chứng nhận này được xem như là một bằng chứng hợp lý chứng minh khả năng quản lý an toàn thực phẩm của doanh nghiệp. Đây cũng là cách mà các doanh nghiệp thể hiện được thực phẩm của họ đạt chuẩn về mức độ an toàn vệ sinh một cách đáng tin cậy và có cơ sở. 

Không dừng lại ở đó, tiêu chuẩn ISO 22000 phiên bản 2005 còn đưa ra một khung chuẩn giúp các doanh nghiệp vận hành, kiểm soát mọi quá trình trong hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. 

Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể hạn chế được tối đa các sai sót, lỗi hỏng trong quá trình sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Đồng thời, giảm chi phí hoạt động mà vẫn đảm bảo tăng được hiệu quả và năng suất thông qua việc vận dụng các nguồn lực một cách hợp lý. 

Một khi hệ thống được vận hành tốt, mức độ an toàn thực phẩm được đảm bảo hơn. Điều này sẽ tạo niềm tin cho khách hàng, đối tác, hạn chế các khiếu nại, phàn nàn về sản phẩm. Sức tiêu thụ của sản phẩm/ dịch vụ cũng vì thế mà tăng cao. 

Mặt khác, một doanh nghiệp thực phẩm sở hữu chứng nhận ISO 22000 có thể tận dụng nó như một công cụ marketing hữu hiệu giúp quảng bá hình ảnh và uy tín cho doanh nghiệp. Đây sẽ là một lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ giúp doanh nghiệp giữ vững được vị thế trên thị trường cũng như khi muốn thực hiện thương mại quốc tế hoặc thâm nhập các thị trường khó tính hơn. 

Các yêu cầu của ISO 22000:2005

Các yêu cầu của ISO 22000:2005 là gì? Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 đặt ra các yêu cầu cho một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm mà doanh nghiệp cần phải tuân theo. Cụ thể, có 4 yêu cầu cơ bản trong ISO 22000:2005, đó là: 

Yêu cầu 1: Trao đổi thông tin lẫn nhau trong chuỗi cung ứng thực phẩm

Doanh nghiệp cần phải thực hiện trao thông tin với các đối tượng ở bên trong và bên ngoài tổ chức. 

Việc trao đổi thông tin phải đảm bảo có hiệu lực và đem lại hiệu quả, giúp doanh nghiệp kiểm soát được mọi mối nguy có thể xảy ra trong quá trình từ sản xuất tới bàn ăn của người tiêu dùng. 

Đặc biệt, các thông tin liên quan đến hệ thống quản lý an toàn thực phẩm cần phải được ghi chép lại dưới dạng văn bản, lưu trữ thành tài liệu, hồ sơ và thường xuyên cải tiến cho phù hợp với bối cảnh hiện tại. 

Yêu cầu 2: Quản lý hệ thống

Doanh nghiệp cần phải căn cứ vào bối cảnh cụ thể của mình ra sao, quy mô như thế nào, đặc điểm của sản phẩm/ dịch vụ là để xây dựng hệ thống cùng các quy trình quản lý sao cho phù hợp.

Bên cạnh đó, việc quản lý hệ thống cần phải đảm bảo có sự tham gia của người đạo cùng các nguồn lực sẵn có bên trong và bên ngoài tổ chức. 

Yêu cầu 3: Thực hiện các chương trình tiên quyết (PRPs)

Khi triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo ISO 22000, doanh nghiệp cần phải đảm bảo thực hiện các chương trình tiên quyết. Một số chương trình tiên quyết cần có trong hệ thống bao gồm: GAP, GMP, GVP, GHP, GPP, GDP, GTP,...

Doanh nghiệp không nhất thiết phải áp dụng tất cả các PRP mà cần phải cân nhắc tới đặc điểm sản phẩm/ dịch vụ của mình để thiết kế các PRP sao cho phù hợp.

Yêu cầu 4: Áp dụng các nguyên tắc trong HACCP

Một trong những yêu cầu quan trọng nhất của ISO 22000:2005 là các tổ chức, doanh nghiệp thực phẩm cần phải áp dụng các nguyên tắc HACCP. Cụ thể, doanh nghiệp cần phải tuân thủ theo 7 nguyên tắc sau: 

Sự khác biệt giữa ISO 22000:2005 và ISO 22000:2018

Sự khác nhau giữa ISO 22000:2018 và ISO 22000:2005 là gì? So với tiêu chuẩn ISO 22000:2005, tiêu chuẩn ISO 22000:2018 được xây dựng với nhiều cải tiến mới để đảm bảo phù hợp với bối cảnh về an toàn vệ sinh thực phẩm hiện nay (xem ngay nội dung đầy đủ của ISO 22000:2018 tại tiêu chuẩn ISO 22000 pdf). Sự khác biệt giữa 2 tiêu chuẩn này được thể hiện qua những khía cạnh như sau: 

Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 sử dụng cấu trúc bậc cao - HLS

Cấu trúc bậc cao (HLS) trong tiêu chuẩn ISO 22000:2018 được thiết kế tương đồng với các hệ thống quản lý chất lượng ISO khác. Cụ thể, tiêu chuẩn ISO 22000:2018 sẽ bao gồm 10 điều khoản như sau:

Với cấu trúc bậc cao, tiêu chuẩn ISO 22000:2018 cho phép các doanh nghiệp có thể áp dụng độc lập hoặc kết hợp với các hệ thống quản lý ISO khác, điển hình như ISo 9001 hoặc ISO 14001...

Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 có cách tiếp cận dựa trên rủi ro

Khác với ISO 22000:2005, tiêu chuẩn ISO 22000:2018 tiếp cận việc quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm dựa trên các rủi ro mà doanh nghiệp có thể phải đối mặt. 

Cụ thể, cách tiếp cận này căn cứ vào việc doanh nghiệp dự báo và hoạch định được các rủi ro hoặc cơ hội có thể tác động tới hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Từ đó thiết lập các biện pháp phòng ngừa và các hành động sao cho phù hợp.

Chu kỳ PDCA

Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 phân tích rõ hơn về chu trình PDCA thông qua việc tách  riêng ra làm 2 chu trình độc lập: Hệ thống quản lý và các nguyên tắc HACCP. Hai chu trình này cần phải đảm bảo tương thích và có khả năng phối hợp với nhau. 

Quá trình hoạt động

Trong ISO 22000:2018, các thuật ngữ chính được mô tả một cách rõ ràng giúp doanh nghiệp dễ dàng nhận biết được sự khác biệt giữa chúng. Cụ thể những thuật ngữ được làm rõ trong tiêu chuẩn này bao gồm: 

• Điểm kiểm soát tới hạn (CCP);
• Chương trình tiên quyết hoạt động (OPRPs);
• Chương trình tiên quyết (PRPs).

ISO 22000:2005 bao gồm những tài liệu nào?

Tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là tiêu chuẩn đầu tiên trong nhóm tiêu chuẩn bao gồm các tài liệu sau:

Hướng dẫn chuyển đổi từ ISO 22000:2005 sang ISO 22000:2018

Vào ngày 19/06/2018, tiêu chuẩn ISO 22000:2018 được ban hành sẽ chính thức thay thế cho tiêu chuẩn ISO 22000 phiên bản 2005. Theo đó, các tổ chức/ doanh nghiệp đã có chứng chỉ ISO 22000:2005 cần phải thực hiện việc cập nhập và chuyển đổi sang tiêu chuẩn ISO 22000:2018 trong thời hạn tối đa là 3 năm. 

Tùy vào từng trường hợp mà lộ trình chuyển đổi từ ISO 22000 phiên bản 2005 sang tiêu chuẩn ISO 22000:2018 cũng sẽ khác nhau. Cụ thể: 

Trường hợp 1: Doanh nghiệp đã đạt chứng chỉ ISO 22000:2005 trước 30/06/2018

• Chứng chỉ ISO 22000 phiên bản 2005 sẽ có hiệu lực đến hết ngày đã được quy định trên giấy chứng nhận. 
• Trong thời gian chứng chỉ ISO 22000 bản 2005 vẫn còn hiệu lực, doanh nghiệp/ tổ chức có thể chuyển đổi sang chứng chỉ ISO 22000:2018 bằng cách đăng ký đánh giá chứng nhận lại hoặc đăng ký đánh giá chuyển đổi riêng.

Trường hợp 2: Doanh nghiệp có chứng chỉ ISO 22000 bản 2005 trong thời gian chuyển đổi (30/06/2018 - 29/06/2021)

• Ở thời điểm hiện tại, doanh nghiệp có thể lựa chọn đăng ký chứng nhận ISO 22000:2005 hoặc ISO 22000:2018 đều được. Tuy nhiên, hiệu lực của chứng chỉ ISO 22000 bản 2005 chỉ có giá trị tới hết ngày 29/6/2021.
• Do đó, tốt nhất là doanh nghiệp nên dần chuyển đổi sang chứng nhận ISO 22000:2018 theo hướng dẫn như trường hợp 1.

Trường hợp 3: Doanh nghiệp đạt chứng chỉ ISO 22000 bản 2005 sau ngày 29/06/2021

• Như đã đề cập trước đó, tới hết ngày 29/6/2021, tất cả chứng chỉ ISO 22000 bản 2005 sẽ không còn hiệu lực nữa. Và doanh nghiệp chỉ có thể đăng ký chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018.

Hy vọng với những chia sẻ trên đây, doanh nghiệp đã hiểu rõ hơn tiêu chuẩn ISO 22000:2005 là gì? Cũng như những sự thay đổi, khác biệt giữa ISO 22000 phiên bản 2005 và phiên bản mới nhất năm 2018.

Mọi thông tin chi tiết về tiêu chuẩn ISO 22000:2005 hay chứng nhận ISO 22000 hoặc bất cứ hệ thống quản lý ISO nào khác, doanh nghiệp có thể liên hệ tới tổng đài 0976389199 để được các chuyên gia của ISOCERT phản hồi trong thời gian sớm nhất.