Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 - Hệ thống quản lý môi trường doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu Nghị định 40/2019/NĐ-CP

Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 là gì?

ISO 14001:2015 là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 14001 về môi trường. ISO 14001 là một tiêu chuẩn quốc tế, nó quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý môi trường hiệu quả (EMS). Nó cung cấp một khuôn khổ mà một doanh nghiệp có thể tuân theo, thay vì thiết lập các yêu cầu về hoạt động môi trường.

Tiêu chuẩn ISO 14001 năm 2015 nên được sử dụng bởi bất kỳ tổ chức nào muốn thiết lập, cải tiến hoặc duy trì hệ thống quản lý môi trường để phù hợp với các yêu cầu và chính sách môi trường đã thiết lập.

Ý nghĩa của tiêu chuẩn ISO 14001:2015

Ý nghĩa của tiêu chuẩn ISO 14001:2015 là đưa ra yêu cầu chung đối với hệ thống quản lý môi trường của tổ chức từ quan điểm của chính phủ, xã hội và người mua để ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm hiệu quả cũng như nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng. ISO14001 là một tiêu chí để thiết lập, thực hiện hệ thống quản lý môi trường và chứng nhận.

Nếu công ty bạn đạt được chứng nhận ISO 14001 sẽ được coi là một "công ty góp phần bảo vệ môi trường".

Các điều khoản trong ISO 14001:2015

Có 10 điều khoản trong bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 được xác định như sau:

Phạm vi

Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý môi trường để nâng cao kết quả hoạt động môi trường. Hơn nữa, ISO 14001 nhằm sử dụng cho một tổ chức mong muốn quản lý các trách nhiệm về môi trường của mình một cách có hệ thống, góp phần giúp môi trường phát triển bền vững.

Tiêu chuẩn này áp dụng cho tổ chức nào muốn đạt được các kết quả dự kiến của hệ thống quản lý môi trường của mình. ISO 14001 có thể áp dụng được cho mọi tổ chức, không phân biệt quy mô, loại hình và bản chất. Nó không nêu ra các chuẩn mực cụ thể về kết quả hoạt động môi trường. Doanh nghiệp có thể áp dụng toàn bộ hoặc từng phần tiêu chuẩn này để cải tiến một cách có hệ thống công tác quản lý môi trường.

Tài liệu tham khảo

Không có tài liệu tham khảo quy chuẩn nào trong ISO 14001:2015. Điều khoản này đã được đưa vào để giữ cho việc đánh số giống với các ấn bản trước.

Thuật ngữ & định nghĩa

Phần này giải thích mọi thuật ngữ và định nghĩa có liên quan, được tách thành 4 loại:

●     Tổ chức & lãnh đạo

●     Lập kế hoạch

●     Hỗ trợ & hoạt động

●     Đánh giá & cải tiến hiệu suất

Bối cảnh của tổ chức

Các vấn đề môi trường ảnh hưởng đến một tổ chức sẽ rất khác nhau tùy thuộc vào quy mô và ngành của họ. Phần này yêu cầu doanh nghiệp thiết lập các vấn đề nội bộ và bên ngoài có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp của bạn hoặc các bên quan tâm và bất kỳ quy định tuân thủ nào mà doanh nghiệp cần phải đáp ứng.

Lãnh đạo

Giống như hầu hết các tiêu chuẩn ISO, doanh nghiệp được yêu cầu vạch ra vai trò và trách nhiệm của nhân viên trong hệ thống quản lý. Tiêu chuẩn cũng nêu rõ tầm quan trọng của sự tham gia của các nhà quản lý hàng đầu trong việc thực hiện, bảo trì và cải tiến liên tục EMS.

Lập kế hoạch

Điều khoản này của ISO 14001 liên quan đến việc xác định bất kỳ rủi ro hoặc cơ hội nào có thể ảnh hưởng đến EMS của tổ chức và lập kế hoạch giải quyết chúng khi cần thiết. Cụ thể hơn, doanh nghiệp cần đặt ra các mục tiêu của mình và nêu cách lên kế hoạch để đạt được chúng trong EMS.

Hỗ trợ

Đây là phần lớn nhất của ISO 14001, giải quyết các yêu cầu về tài nguyên, thông tin liên lạc và tài liệu. Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng tất cả nhân viên các cấp đều nhận được thông báo về các chính sách của EMS, hiểu vai trò của họ trong việc đóng góp vào sự thành công của nó và đủ năng lực để làm điều đó một cách hiệu quả.

Hoạt động

Điều khoản này quy định rằng tổ chức cần đánh giá hoạt động nào có tác động đến môi trường đáng kể, thiết lập các quy trình bằng văn bản cho các hoạt động nằm trong phạm vi của EMS. Điều này có thể bao gồm sản xuất, vận chuyển, xử lý sản phẩm, v.v. Các quá trình này phải kết hợp các giải pháp đối với các rủi ro được xác định trong Điều 6.

Tổ chức cũng phải nêu cách bạn dự định chuẩn bị và ứng phó với các tình huống khẩn cấp có thể có tác động xấu đến môi trường.

Đánh giá hiệu suất

Doanh nghiệp cần đưa ra cách để giám sát, đo lường, phân tích và đánh giá hệ thống quản lý môi trường của mình. Điều này cần bao gồm các kế hoạch về chương trình đánh giá nội bộ và các đánh giá thường  xuyên của ban giám đốc .

Cải tiến

Như với hầu hết các tiêu chuẩn ISO, cam kết cải tiến liên tục là một khía cạnh quan trọng. Tại đây, doanh nghiệp cũng cần giải quyết những điểm không phù hợp trong quy trình EMS và bất kỳ hành động khắc phục nào. EMS của doanh nghiệp phải theo kịp bất kỳ thay đổi nào trong quy trình kinh doanh hoặc bất kỳ quy định mới nào có hiệu lực.

Các điều khoản của ISO 14001 bao gồm những gì là câu hỏi được rất nhiều doanh nghiệp tìm hiểu và muốn áp dụng tiêu chuẩn này quan tâm. Bên cạnh đó để hiểu rõ hơn về tiêu chuẩn ISO 14001 doanh nghiệp có thể xem ngay các câu hỏi về ISO 14001 phổ biến hiện nay.

Nội dung chính của ISO 14001:2015

Nội dung chính của ISO 14001:2015 bao gồm từ điều khoản 4 đến điều khoản 10 như sau:

4. Bối cảnh của Tổ chức

5. Lãnh đạo

6. Hoạch định

7. Hỗ trợ

8. Điều hành

9. Đánh giá kết quả hoạt động

10. Cải tiến

Điểm mới ISO 14001:2015 so với phiên bản trước

Phiên bản mới nhất của ISO 14001:2015 đã mang lại những thay đổi cho tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi nhất về hệ thống quản lý môi trường (EMS). Sau đây là những điểm mới tiêu chuẩn ISO 14001 phiên bản 2015 so với phiên bản trước được kể đến như:

● Cấu trúc cấp cao: ISO 14001:2015 hiện có cấu trúc cấp cao mà hiện nay chung cho tất cả các tiêu chuẩn hệ thống quản lý ISO được gọi là Phụ lục SL. Cấu trúc chung mới này mang lại trọng tâm chiến lược hơn cho tiêu chuẩn và tạo điều kiện tích hợp với các tiêu chuẩn hệ thống quản lý ISO khác.

● Bối cảnh của tổ chức: Các tổ chức hiện nay được yêu cầu tính đến bối cảnh tổ chức một cách có hệ thống. Bối cảnh tổ chức có thể được xem như là môi trường mà doanh nghiệp của bạn hoạt động. Bây giờ doanh nghiệp sẽ cần phải xem xét các yếu tố bên trong và bên ngoài nào có thể ảnh hưởng đến các mục tiêu môi trường của tổ chức.

● Cam kết và sự tham gia của lãnh đạo cao nhất: Ban lãnh đạo cao nhất hiện nay cần phải thể hiện cam kết và khả năng lãnh đạo đối với EMS. Trong tiêu chuẩn mới không có cái gọi là đại diện quản lý, bây giờ mọi người được yêu cầu cam kết theo một số cách cụ thể.

● Nhấn mạnh vào tư duy dựa trên rủi ro

● Nhu cầu và mong đợi và yêu cầu của các bên quan tâm: Các tổ chức hiện nay được yêu cầu xem xét cẩn thận nhu cầu và mong đợi của các bên quan tâm (các bên liên quan). Họ sẽ cần xác định các bên liên quan có liên quan và hiểu cách những bên này có thể tác động đến EMS nếu nhu cầu và mong đợi của họ không được đáp ứng.

● Hiệu suất môi trường: Tiêu chuẩn hiện nay cụ thể hơn về việc đánh giá kết quả hoạt động môi trường. Các tổ chức được yêu cầu sử dụng dữ liệu định lượng trong quá trình đánh giá.

● Truyền thông: Theo phiên bản mới này, các tổ chức được yêu cầu truyền đạt thông tin có liên quan ra bên ngoài liên quan đến EMS. Điều này cần được thực hiện sau một quá trình giao tiếp mà tổ chức phải thiết lập.

● Cân nhắc quan điểm vòng đời: Vòng đời của thuật ngữ đã được đưa vào tiêu chuẩn mới nhiều lần hơn so với bản sửa đổi năm 2004. Trong khi ở phiên bản trước, các tổ chức không bắt buộc phải xem xét vòng đời của sản phẩm hoặc dịch vụ để xác định các tác động môi trường, thì phiên bản mới lại làm.

● Thông tin dạng văn bản: “Tài liệu” và “hồ sơ” đã được thay thế bởi thuật ngữ “thông tin được văn bản hóa”. Doanh nghiệp sẽ tự linh hoạt khi xác định các tài liệu khi nào là cần thiết. Thủ tục nào cần phải văn bản hóa, thủ tục nào không cần. Thủ tục nào lưu trữ bản cứng, thủ tục nào sẽ bản mềm.

Lợi ích của tiêu chuẩn ISO 14001:2015

Có rất nhiều lợi ích của tiêu chuẩn ISO 14001:2015 mà doanh nghiệp có thể đạt được, cụ thể như:

● Hiệu suất môi trường được cải thiện do cam kết của lãnh đạo cao nhất,

● Tiết kiệm chi phí có thể đạt được thông qua việc cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng và nước và thông qua giảm thiểu chất thải,

● Giảm nguy cơ sự cố ô nhiễm và các chất thải khác ra môi trường và do đó tránh được các chi phí làm sạch không cần thiết và hành động thực thi của các cơ quan quản lý,

● Tuân thủ luật pháp thông qua việc xác định luật pháp mới trong thời gian thích hợp để giải quyết các vấn đề thích hợp,

● Giảm nguy cơ không tuân thủ luật pháp và các chi phí hoặc truy tố sau đó,

● Hình ảnh thương hiệu được cải thiện vì khách hàng sẽ thấy một tổ chức kiểm soát được tác động của tổ chức đó đối với môi trường,

● Cải thiện trọng tâm kinh doanh và truyền thông về các vấn đề môi trường,

● Cải thiện lợi nhuận thông qua giảm chi phí và cải thiện sự hài lòng của khách hàng cũng như rất nhiều các lợi ích quan trọng doanh nghiệp có thể xem trong bài lợi ích của ISO 14001 mà chúng tôi đã phân tích. 

Chuyển đổi ISO 14001:2004 sang ISO 14001:2015

Một số bước giúp doanh nghiệp bắt đầu chuyển đổi sang ISO 14001 phiên bản 2015:

Bước 1: Xem xét và lập kế hoạch chuyển đổi cho tiêu chuẩn ISO 14001:2015

Bước 2: Mở lớp đào tạo tiêu chuẩn ISO 14001:2015 cho nhân viên và các bên có tác động tới hệ thống quản lý môi trường của doanh nghiệp.

Bước 3: Bổ sung và chỉnh sửa hệ thống quản lý môi trường theo phiên bản mới để đáp ứng các yêu cầu chuyển đổi.

Bước 4: Triển khai áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2015 cho các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi.

Bước 5: Đào tạo đánh giá nội bộ theo tiêu chuẩn ISO 14001:2015.

Bước 6: Đánh giá hiệu lực hệ thống

Nhìn chung, tiêu chuẩn ISO 14001:2015 này nhấn mạnh đến việc cải thiện hiệu suất môi trường, tập trung vào bối cảnh tổ chức và các bên có liên quan. Nó cũng thúc đẩy tư duy dựa trên rủi ro và quan điểm về vòng đời. Từ đó, doanh nghiệp có thể kinh doanh hiệu quả và phát triển bền vững trong tương lai.