Chất thải nguy hại, phân loại và cách xử lý chất thải nguy hại

Admin 25/11/2021

Tổng quan

Các ngành công nghiệp đóng một vai trò quan trọng trong khía cạnh kinh tế của xã hội hiện đại và sản xuất chất thải nguy hại là kết quả tất yếu của các hoạt động phát triển và công nghiệp hóa. Một vật chất sẽ trở thành phế thải khi nó bị loại bỏ mà không mong được đền bù giá trị vốn có của nó. Các chất thải nguy hại được thải bỏ sẽ gây ra những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người hoặc môi trường (đất, không khí và nước) khi nó không được quản lý đúng cách. Chúng không phân hủy sinh học, tồn tại lâu trong môi trường và có hại cho sức khỏe con người hoặc tài nguyên thiên nhiên. Quản lý chất thải nguy hại là một quá trình bao gồm thu gom, tái chế, xử lý, vận chuyển, tiêu hủy và giám sát các địa điểm xử lý chất thải.

Trong bối cảnh hiện nay của các nước đang phát triển, chất thải nguy hại thường được thải trực tiếp ra môi trường gây nguy hiểm cho sức khỏe và môi trường. Mặt khác, chính phủ và các cơ quan quốc tế đang thực hiện các bước để kiểm soát vấn đề ngày càng gia tăng của các chất độc hại trong môi trường, đây là một quá trình khó khăn vì chất thải từ nhiều nguồn, nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến các chất này khác nhau, từ những khó chịu nhỏ, ngắn hạn, chẳng hạn như đau đầu và buồn nôn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như ung thư và dị tật bẩm sinh, cho đến những tai nạn lớn gây thương tích hoặc tử vong ngay lập tức. Do đó, điều quan trọng là phải thực hiện các bước cần thiết trong việc quản lý chất thải. Theo quan điểm này, việc quản lý chất thải nguy hại bao gồm việc xử lý chúng sao cho thân thiện với môi trường và có hiệu quả kinh tế là rất quan trọng và do đó các đề xuất được đưa ra dựa trên các loại và trạng thái chất thải. Do đó, bài viết này chúng ta sẽ thảo luận về chất thải nguy hại, các loại và cách xử lý chất thải nguy hại.

Chất thải là gì? Phân loại chất thải

Chất thải hay còn gọi là rác thải, là những vật và chất mà con người không còn muốn sử dụng và thải ra môi trường. Ví dụ như: bao bì, thức ăn thừa, chai, lọ, đồ vật cũ…

Chúng ta có thể tìm thấy chất thải, rác thải từ bất cứ nơi đâu từ nông thôn cho đến thành thị, từ đất nước nghèo cho đến các cường quốc lớn mạnh. Tuy nhiên, nếu như các loại chất thải không được xử lý kịp thời và đúng cách sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường.

Chất thải được phân thành nhiều loại khác nhau dựa trên nguồn gốc của chúng. Nếu xét theo mức độ độc hại, người ta phân thành 2 loại dưới đây:

Chất thải không nguy hại

Chất thải không nguy hại là bất kỳ chất thải nào không gây hại cho con người hoặc môi trường và các quy định về xử lý an toàn đối với chất thải không nguy hại.

Chất thải nguy hại

Chất thải nguy hại là chất thải nguy hiểm hoặc có khả năng gây hại cho sức khỏe của con người hoặc môi trường. Chất thải nguy hại có thể là chất lỏng, chất rắn, khí, bùn thải, các sản phẩm thương mại bị loại bỏ (ví dụ, chất lỏng tẩy rửa hoặc thuốc trừ sâu), hoặc các sản phẩm phụ của quá trình sản xuất.

Chất thải nguy hại là một loại chất thải đặc biệt vì nó không thể xử lý bằng các phương pháp thông thường. Tùy thuộc vào trạng thái vật lý của chất thải, các quy trình xử lý và hóa rắn có thể được yêu cầu.

Cộng đồng quốc tế đã xác định việc quản lý có trách nhiệm chất thải nguy hại và hóa chất là một phần quan trọng của việc phát triển nền kinh tế bền vững, với Mục tiêu phát triển bền vững 12. Mục tiêu 12.4 đo lường hai chỉ số để "đạt được sự quản lý lành mạnh về môi trường đối với hóa chất và tất cả các chất thải trong suốt vòng đời của chúng".

Đặc điểm của chất thải nguy hại

Tính khả thi

Chất thải được coi là chất thải nguy hại dễ bắt cháy nếu điểm chớp cháy của nó nhỏ hơn 60°C, dễ bắt lửa và cháy mạnh như một mối nguy hiểm; hoặc là khí nén dễ bắt lửa hoặc chất oxy hóa. Ví dụ: Naphtha, chất pha loãng sơn mài, nhựa epoxy, chất kết dính và sơn gốc dầu, v.v.

Ăn mòn

Bất kỳ loại chất thải lỏng nào có độ pH nhỏ hơn hoặc bằng 2 hoặc lớn hơn hoặc bằng 12,5 được coi là chất thải nguy hại có tính ăn mòn. Natri hydroxit (pH cao) và axit clohydric (pH thấp) thường được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp để làm sạch hoặc tẩy dầu mỡ các bộ phận kim loại. Trước khi sơn các dung môi đã qua xử lý mà không có bất kỳ xử lý nào góp phần ăn mòn chất thải nguy hại.

Khả năng phản ứng

Một vật liệu được coi là chất thải nguy hại phản ứng, nếu nó không ổn định, phản ứng dữ dội với nước và tạo ra khí độc khi tiếp xúc với nước hoặc vật liệu ăn mòn, hoặc phát nổ khi tiếp xúc với nhiệt hoặc ngọn lửa.

Ví dụ về chất thải phản ứng sẽ là chất thải thuốc súng, kim loại natri hoặc chất thải có chứa xyanua hoặc sunfua.

Độc tính

Độc tính của chất thải nguy hại có thể được xác định bằng cách lấy mẫu đại diện của vật liệu và trải qua một cuộc thử nghiệm được tiến hành trong phòng thí nghiệm được chứng nhận và có thể xác định các đặc tính độc hại.

Loại chất thải nguy hại

Chất phóng xạ

Chất thải phóng xạ là loại chất thải nguy hại có chứa chất phóng xạ. Chất thải phóng xạ là sản phẩm phụ của các quá trình công nghệ hạt nhân khác nhau, các ngành công nghiệp dựa trên y học hạt nhân, nghiên cứu hạt nhân, điện hạt nhân, sản xuất, xây dựng, khai thác than và đất hiếm và tái chế vũ khí hạt nhân. Bất kỳ chất nào có khả năng phát ra bức xạ ion hóa đều được coi là chất phóng xạ và nguy hiểm vì phơi nhiễm kéo dài thường dẫn đến thiệt hại cho các sinh vật sống. Các chất phóng xạ thu hút sự quan tâm đặc biệt vì chúng tồn tại trong một thời gian dài và việc thải bỏ phụ thuộc vào chu kỳ bán rã của chất phóng xạ. Ví dụ, các hợp chất uranium có chu kỳ bán rã từ 72 năm đối với U232 đến 23.420.000 năm đối với U236.

Hóa chất

Chất thải hóa học nguy hại có thể được phân thành 5 nhóm: chất hữu cơ tổng hợp, kim loại vô cơ, muối, axit và bazơ, chất dễ cháy và chất nổ. Một số hóa chất nguy hiểm vì chúng đe dọa tính mạng con người.

Chất thải y tế sinh học

Nguồn chính của chất thải sinh học nguy hại là từ các bệnh viện và các cơ sở nghiên cứu sinh học. Chất thải sinh học có khả năng lây nhiễm sang các cơ thể sống khác và có khả năng sinh ra chất độc. Chất thải y sinh chủ yếu bao gồm các mô ác tính bị loại bỏ trong quá trình phẫu thuật và các vật liệu bị ô nhiễm, chẳng hạn như kim tiêm dưới da, băng và thuốc lỗi thời.

Chất thải dễ cháy

Loại chất thải nguy hại cũng bao gồm chất thải dễ cháy. Việc phân nhóm này là cần thiết vì rủi ro liên quan đến lưu trữ, thu gom và xử lý chất thải dễ cháy. Chất thải dễ cháy có thể ở thể rắn, lỏng hoặc khí. Ví dụ về chất thải dễ cháy bao gồm dung môi hữu cơ, dầu, chất hóa dẻo và bùn hữu cơ.

Chất nổ

Chất thải nguy hại cháy nổ chủ yếu là vật liệu nổ (pháo). Chất nổ cũng có khả năng gây nguy hiểm cao trong trường hợp lưu trữ, thu gom và tiêu hủy. Các loại chất thải này có thể tồn tại ở thể rắn, lỏng hoặc khí.

Xử lý chất thải nguy hại

Người xử lý chất thải nguy hại

Người xử lý chất thải nguy hại cần có các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mình khỏi những ảnh hưởng đến sức khỏe. Tiếp xúc với chất thải nguy hại dẫn đến viêm da trên da, hen suyễn khi tiếp xúc lâu, kích ứng mắt và tức ngực.

Vận chuyển chất thải nguy hại

Chất thải nguy hại được tạo ra thường yêu cầu vận chuyển đến một địa điểm cụ thể để có cơ sở xử lý, lưu trữ hoặc tiêu hủy (TSDF) đã được phê duyệt. Do các mối đe dọa tiềm ẩn đối với an toàn công cộng và môi trường, giao thông vận tải được các cơ quan chính phủ đặc biệt quan tâm để tránh bất kỳ sự cố tràn nào xảy ra.

Các phương pháp xử lý chất thải nguy hại

Xử lý chất thải nguy hại là công đoạn cuối cùng của hệ thống quản lý chất thải nguy hại. Các phương pháp xử lý chất thải khác nhau bao gồm chôn lấp an toàn, giếng sâu và xử lý nền tảng.

Bãi chôn lấp an toàn

Việc thải bỏ một số chất thải nguy hại trong các bãi chôn lấp thường xuyên dẫn đến một lượng chất độc hại ngấm xuống đất không thuận lợi. Những hóa chất này cuối cùng đi vào hệ thống thủy văn tự nhiên. Vì vậy, để ngăn chặn hóa chất xâm nhập vào đất, bãi chôn lấp cần có rào chắn để thu gom các chất độc hại có thể còn sót lại trong chất thải đã xử lý. Bây giờ, chất thải nguy hại được ổn định, thành rắn và được đưa vào bãi chôn lấp và quá trình này phụ thuộc vào loại chất thải nguy hại.

Bãi chôn lấp là một cơ sở xử lý nơi chất thải nguy hại được đưa vào và lưu giữ trong đất. Chất thải được đổ vào các thùng phuy kín trước khi xử lý. Thiết lập bãi chôn lấp chất thải nguy hại bao gồm hai lớp lót không thấm và cũng bao gồm hệ thống thu gom nước rỉ rác. Hệ thống thu gom nước rỉ rác kép được tạo thành từ mạng lưới các đường ống đặt phía trên mỗi lớp lót. Lớp trên làm giảm sự tích tụ của nước rỉ rác bị mắc kẹt trong khối đệm, và lớp dưới đóng vai trò dự phòng. Nước rỉ rác thu được sẽ được chuyển đến nhà máy xử lý để tiếp tục xử lý. Một nắp hoặc nắp không thấm nước được đặt trên một bãi chôn lấp đã hoàn thành được đặt để giảm lượng nước rỉ rác trong chất lấp đầy và giảm thiểu khả năng suy thoái môi trường.

Các thành phần chính trong nước rỉ rác từ các bãi chôn lấp được nhóm lại như sau:

Các nguyên tố và ion chính như canxi, magie, sắt, natri, amoniac, cacbonat, sunfat và clorua.
Theo dõi các kim loại như mangan, crom, niken, chì và canxi
Nhiều loại hợp chất hữu cơ
Các tác nhân sinh học

Chất thải nguy hại chủ yếu từ các ngành công nghiệp sẽ làm phát sinh nước rỉ rác. Nồng độ kim loại nặng trong nước rỉ rác là mối quan tâm lớn hơn so với các thành phần khác của nước rỉ rác.

Xử lý giếng sâu

Một cách xử lý thay thế khác đối với chất thải công nghiệp dạng lỏng là phun giếng sâu. Phun giếng sâu là một công nghệ xử lý chất thải lỏng. Phương pháp thay thế này sử dụng các giếng phun để đặt chất thải lỏng đã qua xử lý hoặc chưa qua xử lý vào các thành tạo địa chất không có khả năng cho phép các chất gây ô nhiễm di chuyển vào các tầng chứa nước tiềm năng có thể uống được. Để ép chất lỏng vào các lỗ rỗng và khe nứt của đá, người ta áp dụng áp suất cao. Khối đá được chọn là loại xốp và dễ thấm (thường là đá sa thạch hoặc đá vôi bị nứt nẻ), và phải được ngăn cách bởi các lớp có độ thấm thấp (ví dụ, đá phiến sét) ở trên và dưới. Phun sâu vào giếng khoan là một chi phí hiệu quả và cần ít hoặc không cần xử lý trước chất thải, nhưng nó có nguy cơ rò rỉ chất thải nguy hại và cuối cùng gây ô nhiễm nguồn nước dưới đất.

Xử lý lớp nền

Xử lý đá gốc chủ yếu là để xử lý chất thải rắn nguy hại và nhiều loại đá gốc đang được nghiên cứu làm đá chủ. Nó dựa trên khái niệm nhiều rào chắn (hoặc nhiều rào cản): chất thải rắn nguy hại xung quanh được bịt kín bằng một số loại vật liệu khác nhau để ngăn chất thải rò rỉ hoặc xâm nhập bởi nước ngầm. Một mối quan tâm lớn là bản chất của đá chủ cũng như một số nhược điểm tiềm ẩn. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi đối với chất thải phóng xạ mức độ cao. Được niêm phong vào hộp thép không gỉ, hoặc thanh nhiên liệu đã qua sử dụng được bao bọc bằng kim loại chống ăn mòn như đồng hoặc thép không gỉ và chôn trong cấu trúc đá ổn định sâu dưới lòng đất. Nhiều thành tạo địa chất như đá granite, tuff núi lửa, muối, bazan dày như bazan hoặc đá phiến sét cao nguyên sông Columbia sẽ thích hợp.

Hiện nay vấn đề thu gom và xử lý chất thải nguy hại vẫn còn khá nhiều bất cập, có một số phương pháp xử lý chất thải nguy hại được thực hiện chưa khoa học, thiếu an toàn, điều này càng khiến cho môi trường ô nhiễm nghiêm trọng hơn. Do vậy các cơ quan chuyên môn vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào lĩnh vực đặc thù này. Tuy nhiên, quan nhất vẫn là ý thức con người. Nếu chúng ta hạn chế tối đa chất thải nguy hại có nghĩa là chúng ta đang giảm nguy cơ bệnh tật và sức khỏe cho chính chúng ta. Vì vậy, hãy nâng cao ý thức, cùng nhau chung tay vì một xã hội an toàn, môi trường lành mạnh và đất nước phát triển bền vững.

Trên đây là những chia sẻ của ISOCERT về chất thải nguy hại cũng như cách xử lý chất thải nguy hại. Hy vọng sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích phục vụ cho công việc cũng như cuộc sống của mình. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ đến ISOCERT qua số hotline 0976.389.199 để được tư vấn và hỗ trợ tận tình nhất!

Tham khảo thêm các dịch vụ mà ISOCERT cung cấp:

Bài viết liên quan

Cách đơn giản để gia tăng chất lượng sản phẩm

Nâng cao chất lượng sản phẩm là một trong những điều quan trọng nhất để đạt được tăng trưởng doanh số bán hàng và lợi nhuận trong dài hạn nhờ vào việc đạt được sự hài lòng của khách hàng và người tiêu dùng.

Lợi ích đích thực từ việc chứng nhận ISO

Những lợi ích mà chứng nhận hệ thống quản lý ISO (chứng nhận ISO) đem lại là gì? Và liệu nó có thật sự hữu ích cho công ty/doanh nghiệp? Hãy cùng tìm hiểu trong bài dưới đây.

Công bố hợp quy vật liệu xây dựng - Đưa vật liệu xây dựng sản xuất, nhập khẩu vào thị trường Việt Nam

Như thông tin đã biết, sản phẩm, hàng hóa trước khi đưa ra thị trường cần phải đạt yêu cầu về tiêu chuẩn (công bố hợp chuẩn/ công bố hợp quy sản phẩm) theo quy định của pháp luật. Điều này cũng là bắt buộc đối với loại hàng hóa vật liệu xây dựng.

Công bố hợp chuẩn: Hồ sơ và thủ tục chi tiết

Đứng trước những yêu cầu ngàng càng gắt gao của nền kinh tế thị trường, nền kinh tế hàng hóa bắt buộc phải có những bước chuyển mình để đáp ứng được nhu cầu, mong đợi của người tiêu dùng. Trong đó, Chất lượng sản phẩm, hàng hóa lưu thông trên thị trường hiện nay là vấn đề cốt lõi. Sản phẩm, hàng hóa trước khi được đưa ra lưu thông trên thị trường, bên cạnh các quy định pháp luật về quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm, nhãn mác hàng hóa,... thì việc thực hiện công bố cũng nằm trong các yêu cầu về đảm bảo chất lượng. Việc thực hiện công bố phù hợp tiêu chuẩn áp dụng (công bố hợp chuẩn) đem lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, cho người tiêu dùng và cả các cơ quan quản lý, chức năng. Cùng ISOCERT tìm hiểu thêm về Công bố hợp chuẩn và các bước thực hiện để giúp doanh nghiệp công bố dễ dàng, nhanh chóng hơn.

Hiệu lực của bản tự công bố sản phẩm là bao lâu?

Trong xã hội hiện đại, việc đa dạng hóa các sản phẩm nhằm mở rộng thị trường kinh doanh là điều mà mọi doanh nghiệp hướng tới để phát triển và phát triển bền vững. Số lượng hàng hóa, sản phẩm tăng nhanh chóng mặt cũng đồng thời phải song hành với chất lượng của chúng được đảm bảo và cải tiến không ngừng nghỉ. Bởi lẽ người tiêu dùng là trung tâm cốt lõi của môi trường kinh doanh. Và thực tế là tất cả chúng ta đều mong muốn được trải nghiệm và sử dụng những sản phẩm tốt nhất và hơn thế nữa.

Tin tức và Sự kiện liên quan

Tổng Kết Chương Trình Đào Tạo Năng Lực Quản Lý Trong Ngành Sản Xuất

Chương trình đào tạo năng lực quản lý trong ngành sản xuất do ISOCERT tổ chức đã diễn ra thành công tốt đẹp, với sự tham gia và hưởng ứng của hơn 100 anh/chị quản lý của các doanh nghiệp

ISOCERT Đánh Giá ISO 9001:2015 Tại Công Ty Cổ Phần Phụ Gia PVC Xanh

Buổi đánh giá giúp Công ty CP Phụ Gia PVC Xanh thiết lập hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001, xây dựng nền tảng cho việc đạt chứng nhận sau này

ISOCERT Đánh Giá ISO 9001 Tại Công Ty Cổ Phần Starpoly

Thực hiện đánh giá ISO 9001 là bước tiến quan trọng, giúp Công ty Cổ phần Starpoly thành công hơn trong tương lai

Thông báo chuyển đổi ISO 22003-1:2022, thay thế ISO/TS 22003:2013

Chuyển đổi từ tiêu chuẩn ISO/TS 22003:2013 sang ISO 22003-1:2023 sẽ có tác động đến khách hàng làm chứng nhận ISO 22000, HACCP

Những điều cần lưu ý đối với khách hàng được chứng nhận ISO của ISOCERT

Thông báo về hướng dẫn sử dụng dấu chứng nhận trong văn bản tài liệu, quảng bá, bao bì sản phẩm; Đánh giá giám sát và duy trì hiệu lực của Giấy chứng nhận.